Pagina's

Vijg

De vijg (Ficus carica) hoort thuis in zwoelere streken, die ver ten zuiden van ons liggen en ze zijn daar met de historie en de cultuur van die Mediterrane regio verweven. Hij hoort dus van nature thuis in Zuid-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Het is een boom of grote struik, die tot een meter of zes hoog kan reiken. Ziet u zichzelf al liggen onder een schaduwgevende vijgenboom, genietend van een koel glas wijn? Dan hoeft u niet meer zo ver als voorheen te reizen want de vijg groeit ook hier in het veel koelere Nederland, al haalt hij hier slechts het niveau van een behoorlijke struik.
De vijg is een broertje van de ficus (Ficus benjamina) en heeft, net zoals zijn broertje ook al heeft, last van huidirriterende latex. Maar de vijgenboom is natuurlijk het meest bekend door zijn vrucht, de vijg. Daardoor is de vijg al sinds onheuglijke tijden gedomesticeerd en wordt door sommigen zelfs gezien als de alleereerste boom die zichzelf door de mens liet temmen. Het is een cultuurvolger geworden en hij komt nu zelfs in delen van het Amerikaanse continent voor.

De het eerste deel van de wetenschappelijke naam van de ficus, Ficus, betekent in het Latijn gewoon ‘vijg’, maar dat vertelt ons nog niets. Het kan verder herleid worden tot het Griekse sukon (συκον) en daar herkennen we het Hebreeuwse shiqmâh (שִׁקמָה) en het Sumerisch sukannu in. Zonder klinkers (die bestonden nog niet) wordt dat dus škn, wat zoiets betekende als 'wonen' of 'leefbaar'. Er werd vaak in de buurt van vijgenbomen een dorp gesticht. Het tweede deel, carica, is Grieks van oorsprong (Καρία) en betekent '(van) Karia', een regio welke thans deel uitmaakt van westelijk Turkije.

In vroegere tijden werd de vijgenboom als een heilige boom gezien door alle volkeren rondom de Middellandse Zee. De boom werd alom gekoppeld aan vruchtbaarheidsrites.

Traditioneel werden vijgen gebruikt om allerhande kwalen te bestrijden. Natuurlijk werd de vijg gegeten om verstopping tegen te gaan, maar ook ziektebeelden als bronchitis, hoog cholesterol, vitiligo (de witte huidvlekken waaraan Michael Jackson geleden zou hebben), psoriasis (een chronische huidziekte) en zelfs diabetes zouden niet bestand zijn tegen de gezonde stofjes die zich in de vijg verborgen houden. Uitwendig zouden wratten niet tegen de al genoemde latex kunnen.

Tijd dus om de waan en werkelijkheid eens van elkaar te gaan scheiden. Voorlopig onderzoek doet vermoeden dat de antioxidanten in de vijg en het vijgenblad inderdaad werkzaam zijn tegen diabetes type-1, maar verder onderzoek is beslist noodzakelijk. De bladeren van de vijgenboom blijken bij ratten een cholesterolverlagend effect te hebben. De latex van de vijgenboom lijkt inderdaad zonder bijverschijnselen werkzaam te zijn tegen wratten.

Het effect van de vijg op huidproblemen is zeer ongewis. Wat wel duidelijk is, is dat de latex behoorlijk huidproblemen kan opleveren. Dat noemen ze fytophotodermatitis, een eczeemachtige reactie die ontstaat onder invloed van zonlicht nadat de latex met de huid in aanraking is gekomen. Dus de mogelijk werking van de vijg tegen psoriasis en vitiligo zou best wel eens een gevolg van de negatieve effecten van de vijg zelf kunnen zijn. Ieder voordeel hep z’n nadeel, zei een bekende Nederlander ooit.

Omdat de vijg al eeuwen geleden gedomesticeerd is is het ook geen wonder dat er tegenwoordig meer dan 700 rassen bestaan die allemaal hun eigen geografische plekje in het Middellandse Zeegebied hebben. Zie bijvoorbeeld hier voor een overzicht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten