Pagina's

Vlasbouw bij Kimswerd

Gastcolumn van Reinder Politiek

In mijn dorp Kimswerd werd al eeuwen vlas verbouwd. Vlasbouw had twee doelen het zaad van de plant en linnen. Van de plant werd het linnen gemaakt en voor 1930 waren hier een 40-tal zogenaamde braakhokken waar in de winter de vlasplanten werden gebraakt. In de zomer was het al gerepeld en in het vlas in sloten geroot, zodat het in de winter gebraakt kon worden.
Voor een paar centen gingen vaak werkeloze mannen in zo’n tochtig koud hok vlasbraken. Het was het slechtste werk wat je maar kon bedenken. De hoeveelheid stof was zo groot dat je bijna niemand in het hok zag. Die mannen kregen zware longproblemen. Er was in die periode hier zelfs een dominee die wilde die mannen niet tijdens de preek in de kerk. Door hun gehoest werd hij teveel gestoord!

In het voorjaar kwamen die mannen als spookachtige lijken weer uit hun hokken. Volgens de vlasbrakers  sloop 'de Dood' de gehele winter rondom dat hok om zijn kans te grijpen. Het linnen, wat uiteindelijk overbleef, is nooit door hen gedragen, noch zijn de lakens door hen gebruikt.
Hier werd het witbloeiende ras CONCURRENT verbouwd. Tijdens de bloei werd het geregeld door ambtenaren van de NAK, Nederlandse Algemene Keuringsdienst, gekeurd en gecontroleerd op ziekten en vermenging van andere rassen. Het gekeurde zaad werd dan ook duur verkocht voor zaaizaad. Ongekeurd zaad werd grotendeels in oliemolens gemalen. De vrijkomende lijnolie was een ideaal product voor de verf en linoleumindustrie.

Iedere veeboer had een zakje lijnmeel in huis. Het was een voortreffelijk 'glijmiddel' bij een zware verlossing bij koeien en schapen. Als je koeien lijnkoeken voerde kon je dat aan het haar van die beesten waarnemen. Het glom van de olie. Stamboekboeren waren net als hun koeien verzot op lijnkoeken. De koeien vertoonden zich dan op hun best voor kopers.

Ieder jaar werd hier in maart het nodige vlas gezaaid, want de opbrengsten waren financieel zeer groot. Hier groeide namelijk vlas van uitmuntende kwaliteit en de Belgische vlashandelaren waren er verzot op.

Toen de nylon en ander kunstvezels op de markt kwamen was het uit met de vlasbouw. Jammer, want vlas zorgt er voor dat de grond het volgende jaar een hogere opbrengst zou geven.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten